حمل و نقل بین المللی بارفرابری مهرگان راه

به گزارش از اتاق ایران آنلاین، رمضان بهرامی گفت: روابط ایران و ترکمنستان، متأثر از پیوندهای تاریخی، فرهنگی و اجتماعی از یک سو و گریزناپذیری ژئوپلیتیک از سوی دیگر و نیز در نتیجه‌ی بیش از ربع قرن تجربه‌ی روابط دیپلماتیک، از عقلانیت کافی برخوردار بوده و بازشناسی آن در چارچوب‌هایی واقع‌گرایانه ممکن خواهد بود. ترکمنستان که می‌تواند از طریق جمهوری اسلامی ایران کالاها و خدمات خود را وارد و صادر کند، چشم‌انداز خوبی در ارتباط با کشور ما طراحی کرده است. از طرفی قابلیت ارائه‌ی مسیرهای حمل‌ و نقل و ترانزیت به کشورهای منطقه و ایران را داراست.

ترکمنستان از امتیازات بسیار ویژه‌ای برخوردار است که در سیاست خارجی ایران در منطقه‌ی آسیای مرکزی، جایگاه ممتازی به آن اعطا می‌شود. یکی از این امتیازات، قابلیت ارائه‌ی مسیرهای حمل ‌و نقل و ترانزیت کالا به کشورهای منطقه و ایران است و امتیاز دیگر، برخورداری از منابع سرشار هیدروکربنی به‌ویژه گاز است که این کشور را در زمره‌ی کشورهای هدف سیاست خارجی در حوزه‌ی پیرامونی جمهوری اسلامی ایران قرار می‌دهد. لازم به ذکر است که اکنون بیش از ۱۰۰ پروژه‌ی صنعتی در ترکمنستان در حال ساخت یا ساخته شده با کمک ایران است؛ از جمله خط راه‌آهن تجن – سرخس – مشهد، لوله‌ی گاز ۱۳۹ میلیون دلاری کورپیه – کردکوی در غرب ترکمنستان و سد دوستی ۱۶۷ میلیون دلاری در جنوب این کشور.

از بُعد گردشگری این دو کشور از ظرفیت‌ها و شرایط مطلوبی در حوزه‌ی توریسم و گردشگری برخوردارند و به‌واسطه‌ی تاریخ چند هزارساله، اشتراکات دینی و مذهبی، اماکن، آثار و بناهای تاریخی و دیدنی پرشماری را صاحب‌اند، ایجاد گشایش در توسعه‌ی رفت‌وآمدها و برنامه‌ریزی و همکاری در این حوزه‌ی مستعد، به تعمیم و گسترش عرصه‌های مختلف همکاری فرهنگی کمک چشم‌گیری خواهد کرد.

با این حال، مراودات تجاری فیمابین تحت تأثیر بدهی گاز، برق و بدهی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران به ترکمنستان است. به‌علاوه با وجود افتتاح کریدور ریلی ایران – ترکمنستان – قزاقستان توسط روسای جمهور سه کشور، به دلیل ضعف مدیریت ایرانی در ایجاد زیرساخت، امکان بهره‌برداری از خط ریلی هنوز وجود ندارد.

به‌علاوه، عدم وجود روابط مستقیم بانکی بین دو کشور مشکلات فراوانی به‌ویژه در خصوص ارسال حواله‌های بانکی و انتقال وجوه برای تجار را فراهم کرده است. عدم صدور ویزا جهت تردد تجار و بازرگانانی که سابقه‌ی چندین‌ساله در امر تجارت با ترکمنستان را دارند، از دیگر مشکلات تجارت با ترکمنستان است. این امر بسیاری از تجار را از وصول مطالبات خود از خریدار ترکمنی باز داشته و عملاً فرصت‌های تجاری را از صادرکنندگان سلب کرده است.

همچنین توقف طولانی‌مدت کامیون‌های ایرانی در مبادی مرزی، اعمال محدودیت توسط دولت ترکمنستان برای تردد کامیون‌ها از مرز باجگیران، موانع و مشکلات مربوط به بازارچه‌های مرزی از جمله مشکلات تردد در این بازارچه‌ها، عوارض بالای هزینه‌های بندری در ترکمن‌باشی برای کشتی‌های ایرانی، افزایش کرایه‌ی حمل‌ و نقل، کمبود واگن و افزایش نرخ واگن‌ها، اعمال عوارض بر واردات سیمان و عایق‌های رطوبتی توسط دولت ترکمنستان، عدم اجرای موافقت‌نامه‌های امضاشده بین مقامات دو کشور که از آن جمله می‌توان به موافقت‌نامهی اجتناب از اخذ مالیات مضاعف، موافقت‌نامه‌ی تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری و همچنین موافقت‌نامه‌ی گمرکی بین دو کشور اشاره کرد، ایجاد قوانین جدید توسط بانک مرکزی ترکمنستان به‌جهت محدود کردن تبدیل منات به دلار برای اتباع خود، از دیگر موانع توسعهٔ تجارت ایران و ترکمنستان هستند.

رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان ضمن ارائه راهکارهای پیشنهادی برای ارتقاء روابط میان دو کشور، افزود: در جهت ارتقای روابط دوجانبه ایران و ترکمنستان، پیشنهادات ۲۲ گانه‌ی خود را ارائه می‌کنم.

ضرورت داشتن سیاست‌های راهبردی مشخص با همسایه‌ی شمالی، ترکمنستان، در زمینه‌های انرژی، حمل ‌و نقل ریلی، مناسبات فرهنگی و توریسم سلامت، رفع ابهامات موجود فیمابین دو دولت در مورد انتقال گاز، تعیین تکلیف مطالبات تجار ایرانی از طرف ترکمنی و رفع سوءتفاهمات فیمابین تجار دو کشور، تقویت توانمندی دیپلماسی تجاری ایران برای تأمین منافع بازرگانان، برقراری خط اعتباری  (Credit line)  با توجه به وجود شعبه‌ی بانک صادرات در عشق‌آباد، رفع مشکلات فنی در خصوص راه‌اندازی خط ریلی، رفع مشکل تردد (ویزا) برای تجار و بازرگانان، تعیین تکلیف تبادل مالی با پول ملی یا شیوه‌ی جایگزین، اعمال تعرفه‌ی ترجیحی راجع به کالاهایی که تولید و به‌سهولت قابل صادر کردن به ترکمنستان هستند، فعال‌تر شدن مرز زمینی و ریلی (حتی‌المقدور ۲۴ ساعته شدن)، توسعه‌ی روابط فرهنگی دو طرف با تعریف بنیاد مشترک مختوم‌قلی، اعتماد به فاکتورهای ارائه‌شده از سوی تجار ایرانی و یا ارائه‌ی دلیل منطقی مبنی بر افزایش قیمت پایه، تسهیل تردد ساکنین مرزی، انتقال فناوری به ترکمنستان از طریق احداث دانشکده‌های فنی‌مهندسی من‌جمله دانشکده‌ی گاز و نفت در قالب پروژه‌ی تهاتر گازی، افزایش همکاری در زمینه‌ی برگزاری نمایشگاه اختصاصی ایران در ترکمنستان، توسعه‌ی روابط دیپلماسی با ترکمنستان، افزایش نقش‌آفرینی بخش خصوصی کشور در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کشور، حل مشکلات مرزی و حمل‌ و نقل دو کشور، برگشت وضعیت مرزهای دو کشور به وضعیت سابق و امکان عبور کامیون‌های ترانزیتی ایران از ترکمنستان، تأمین واگن مورد نیاز جهت صادرات کالا از ایران به اوراسیا و ترکمنستان، بازگشایی مرز زمینی جهت تردد گردشگران و رونق بازارچه‌های مرزی، توسعه‌ی زیرساخت‌های مرزی و افزایش زمان فعالیت گمرک در مرز سرخس جهت جلوگیری از ازدحام و صف در مرز سرخس و پرداخت بدهی معوق بخش خصوصی توسط شرکت ملی گاز ایران، از جمله‌ی این راهکارهاست.

بهرامی توجه ویژه به منطقه‌ی ویژه‌ی اقتصادی سرخس را از واجبات دانست و گفت: یکی از فرصت‌های دیگر در تجارت با ترکمنستان، منطقه‌ی ویژه‌ی اقتصادی سرخس است. منطقه‌ی ویژه‌ی اقتصادی سرخس با ۵ هزار و ۲۹۰ هکتار وسعت و برخورداری از حمل‌ و نقل ریلی، فرودگاه، مجاورت با مرز ترکمنستان، دسترسی به گاز طبیعی و نزدیکی به کلان‌شهر مشهد مقدس و عشق‌آباد، به‌راستی می‌تواند یکی از مراکز تولیدی و تجاری در سطح منطقه باشد که متأسفانه امروز اگر به این منطقه سفر کنید، بیرونقی خیابان‌ها و تجهیزات و ابنیه‌ی خاک‌گرفته روح و روان شما را آزرده می‌کنند.

وی ایجاد منطقه آزاد تجاری مشترک بین ایران و ترکمنستان را پیشنهاد داد و گفت: با توجه به مصوب شدن منطقه‌ی آزاد اینچه‌برون، ایجاد منطقه‌ی آزاد تجاری مشترک بین ایران و ترکمنستان پیشنهاد می‌شود. استفاده از فرصت‌های ایجادشده در منطقه‌ی آزاد اینچه‌برون هم در مورد سرمایه‌گذاری خارجی و هم در مورد تسهیل صادرات. همچنین ایجاد گذرگاه مرزی در مرز حسن‌قلی پیرو مذاکرات و موافقت‌های اولیه از طرف ترکمنی جهت تبادلات چمدانی از دیگر موارد حائز اهمیت هستند.